به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از بانک مرکزی، محمدرضا فرزین امروز جمعه ۲۰ مهر در اجلاس بین‌المللی رؤسای بانک مرکزی کشورهای عضو گروه بریکس در مسکو با اشاره به ضرورت استفاده از هوش‌مصنوعی در بانکداری الکترونیک و آمادگی ایران برای انتقال تجربیات خود به اعضای بریکس گفت: ما معتقدیم با توجه به خواست و اراده سیاسی که در گروه بریکس وجود دارد و انجام سرمایه‌گذاری های فنی و زیرساختی، به خوبی می‌توانیم به سمت «سیستم‌های ارتباط مالی مختص بریکس» و تسهیل پرداخت‌های فرامرزی در گروه حرکت کنیم و در نهایت به افزایش سرعت، کاهش در هزینه‌ها، دسترسی فراگیرتر به نظام پرداخت بین‌المللی و ایجاد فضای رقابتی‌تر نائل شویم.
رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان با اشاره به چشم انداز اقتصادی بریکس و نقش کشورهای عضو در آن تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضای جدید بریکس در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ و علی‌رغم محدودیت‌های موجود، از رشد تولید ناخالص داخلی قابل قبولی برخوردار بود.
وی تصریح کرد: بررسی اقتصاد سایر اعضای بریکس نیز نشان‌دهنده آن است که در بازه زمانی مشابه، علی‌رغم اینکه کشورهای عضو بریکس با تنش‌های ژئوپلیتیکی بالا و خطرات ناشی از تجزیه ژئواکونومیک، از جمله حمایت‌گرایی و اعمال تحریم‌ها و نرخ‌های بهره بالا مواجه بودند، به خوبی به فعالیت خود ادامه دادند و با وجود این شرایط تولید ناخالص داخلی کشورهای گروه از رشد کشورهای توسعه یافته و هم چنین رشد جهانی بیشتر بوده است.
رئیس‌کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه کشورهای عضو بریکس در مجموع ۴۱ درصد جمعیت جهان، ۲۶ درصد مساحت زمین در پهنای چهار قاره جهان را به خود اختصاص داده و در مجموع بیش از ۲۵ درصد نفت جهانی و ۵۰ درصد سنگ آهن جهان را تولید می‌کنند گفت: امیدواریم با افزایش هماهنگی‌های راهبردی در اعضای بریکس شاهد جهانی قوی‌تر، پایدارتر، منصفانه‌تر و متعادل‌تر باشیم و قطعاً بریکس این توانایی و ظرفیت و پتانسیل را داراست.
ضرورت اصلاح حاکمیت اقتصادی و مالی جهانی
فرزین پیرامون موضوع بهبود سیستم پولی و مالی بین‌المللی هم گفت: در دوره ریاست بانک مرکزی روسیه در سا ل ۲۰۲۴ شاهد تلاش‌های ارزشمند و مجدانه‌ای در رابطه با بررسی نواقص و کاستی‌های موجود درسیستم پولی و مالی بین‌المللی جهان، آسیب شناسی موضوع و ارائه پیشنهادات راهبردی و عملیاتی برای مرتفع نمودن این کاستی‌ها بودیم. باید به این نکته اذعان داشت که اصلاح حاکمیت اقتصادی و مالی جهانی و اصلاح جامع معماری مالی جهانی برای بهتر شنیده شدن صدای کشورهای در حال توسعه برای مشارکت مؤثرتر، فراگیر، معتبرتر، پاسخگوتر و منصفانه‌تر ضروری است.
وی تصریح کرد: نظم پولی و مالی کنونی جهان در اصل بر پایه توافق “برتون وودز ” و با شکل‌گیری بانک جهانی و صندوق بین المللی پول بسط یافته است؛ اما آنچه واضح است خواست و اراده سیاسی کشورهای غربی به طور عام و آمریکا به طور خاص در این نهادها بروز و ظهور داشته است. علاوه بر این، صندوق بین‌المللی پول واجد ظرفیت کافی وام‌دهی نیست و با ظرفیت موجود از عهده بحران‌های مالی جهانی بر نمی‌آید.
رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان در ادامه افزود: توجه به این نکته ضروری است که اعضای جدید بریکس بتوانند از شرایط عضویت و همکاری در ترتیبات ذخیره احتیاطی (CRA) و بانک توسعه جدید (NDB) بهره‌مند گردد.
با توجه به جایگاه مناسب بانک توسعه جدید در بسیج منابع برای پروژه‌های زیرساختی و توسعه پایدار کشورهای بریکس و سایر اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه، طی چند سال گذشته، حمایت بیشتر اعضا برای تسهیل و تسریع روند عضویت ایران که در حال طی فرایند عضویت است مورد درخواست است.
فرزین همچنین در رابطه با ابتکار پرداخت فرامرزی بریکس (BCBPI) و پایاپای بریکس (BRICS Clear) و اینکه نمود عملیاتی نمودن تعهدات قبلی رهبران بریکس مبنی بر ارائه راه حل‌های عملی برای بهبود سیستم پولی و مالی بین المللی می‌باشد گفت: انتظار می‌رود راهکارهای عملیاتی در زمینه پرداخت بریکس با مرتفع نمودن انحصار موجود در سازکارهای پرداخت فعلی، در نهایت عدالت، استقلال و انعطاف پذیری را در یک اکوسیستم رقابتی و عادلانه فراهم نماید.
تسریع در ایجاد پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های فرامرزی میان اعضای بریکس
رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان تصریح کرد: موضوع ابزار پرداخت در بریکس و یادداشت مقدماتی موسوم به BCBPI با هدف ایجاد یک پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های فرامرزی بر اساس سیستم‌های تسویه ناخالص آنی(RTGS) و یا پول‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDCs) اعضا بریکس پیشنهاد شده است که با توجه به جایگاه و تأثیر پرداخت‌های فرامرزی در سایر موضوعات، اهمیت بسیار زیادی دارد و انتظار می‌رود با جدیت و فوریت بیشتری پیگیری شود.
فرزین گفت: همانطور که در بیانیه ژوهانسبورگ ۲ تاکید شده است افزایش سهم پرداخت ملی، تقویت همکاری کشورهای بریکس در زمینه سیستم‌های پرداخت، مسیر حرکت و فعالیت‌های آتی بریکس را مشخص نموده است. بنابراین امیدواریم برزیل به عنوان ریاست گروه در سال ۲۰۲۵ با جدیت بر جنبه‌های عملیاتی موضوع تمرکز نماید.پیشنهاد می‌شود کارگروهی با هدف تدوین white paper به عنوان گام بعدی مورد پیگیری قرار گیرد و برای اطمینان از پیشبرد اهداف تعیین شده برنامه زمانبندی مشخص تدوین و ارائه شود.
رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین گفت: پایاپای سازی بریکس (BRICS Clear) و اطمینان از وجود شرایط لازم برای مشارکت اعضای جدید بریکس و بهره‌مندی از این طرح از اهمیت زیادی برخورداراست.
وی خاطرنشان کرد: ایجاد پلتفرمی برای تسویه بین دولتها و زیرساخت سپرده گذاری مبتنی بر فناوری دفاتر کل توزیع شده برای انجام معاملات فرامرزی با اوراق بهادار به عنوان پروژه‌ای با پیچیدگی‌های فنی و عملیاتی و با اهمیت زیاد ارزیابی می‌شود.
فرزین افزود: معتقدیم که از طریق گفت‌وگو و همکاری مستمر، می‌توانیم زمینه‌های مشترکی را پیدا کنیم که منعکس‌کننده منافع همه کشورهای بریکس باشد. تعهد مشترک ما به تقویت همکاری‌های اقتصادی، تجاری و مالی برای دستیابی به توسعه و رفاه مشترک، حیاتی است.
رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین در ادامه این اجلاس بین‌المللی در خصوص ترتیبات ذخیره احتیاطی(CRA) که با هدف پاسخ گویی به فشارهای کوتاه مدت تراز پرداختها (BoP) ایجاد شده است گفت: این ابتکار با هدف تکمیل تسهیلات فعلی صندوق بین‌المللی پول بوده و می‌تواند برای کشورهای بریکس با شرایط سهل‌تر و سرعت بیشتر نسبت به وام‌های صندوق بین‌المللی پول پرداخت شود.
لزوم همگرایی کشورهای عضو بریکس برای مقابله با تهدیدهای مالی خارجی
وی افزود: در رابطه با CRA دو اصل اصلی شامل کارایی تخصیص مالی و امنیت به طور کلی، اهمیت قابل توجهی دارند. همانطور که مشخص است در ساختار فعلی با مسدود شدن منابع کشورهای مختلف، امنیت به عنوان یک اصل مهم مخدوش شده است. باید اذعان داشت که امروزه تهدیدات ناشی از زیرساخت‌های مالی تحت سلطه غرب تنها مربوط به ایران ، روسیه و … نیست. در سال‌های گذشته تنها برخی از اقتصادها از جمله ایران با فشارها و تهدیدهای خارجی از سوی غرب مواجه بودند، اما امروزه این تهدیدات به راحتی به اقتصاد کشورهای دیگر مانند روسیه نیز تسری یافته است.
رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: با توجه به تاکید اعضای CRA مبنی بر تعهد برای بهبود انعطاف پذیری سازکار CRA و امکان استفاده از ارزهای متعدد در پرداختها و با توجه به اهمیت وجود این ترتیبات برای مدیریت BoP کشورها در شرایطی که نظام صندوق بین‌المللی پول نقایصی در این زمینه دارد، اعضای جدید بریکس نیازمند دریافت اطلاعات، مستندات مرتبط و همکاری در ارزهای واجد شرایط جایگزین و هم چنین اصلاحات ذی‌ربط هستند و انتظار می‌رود در این حوزه از اعضای جدید حمایت بیشتری انجام شود.
ضرورت رشد گروه اقدام پرداخت بریکس
فرزین در ادامه پیرامون گروه اقدام پرداخت بریکس (BPTF) تصریح کرد: ما نقش و جایگاه رو به رشد گروه اقدام پرداخت بریکس برای مرتفع نمودن عملیاتی چالش‌های فعلی در همکاری‌های پرداخت بین اعضا را به صورت کامل تصدیق می‌نمائیم. با توجه به محورهای مرتبط با BCBPI، تسویه حساب با ارزهای ملی اعضا بریکس، نظارت بر سیستم‌های پرداخت و اجرای استاندارد ISO۲۰۰۲۲ انتظار می‌رود این گروه و برنامه‌های ذی‌ربط آن از حمایت و توجه بیشتری بهره‌مند گردد.
وی گفت: ما معتقدیم با توجه به خواست و اراده سیاسی که در گروه بریکس وجود دارد و انجام سرمایه‌گذاری های فنی و زیرساختی، به خوبی می‌توانیم به سمت سیستم‌های ارتباط مالی مختص بریکس و تسهیل پرداخت‌های فرامرزی در گروه حرکت کنیم و در نهایت به افزایش سرعت، کاهش در هزینه‌ها، دسترسی فراگیرتر به نظام پرداخت بین‌المللی و ایجاد فضای رقابتی‌تر نائل گردیم.
آمادگی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای تبادل تجربیات در زمینه امنیت اطلاعات حوزه مالی
رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین در رابطه با کانال امنیت اطلاعات سریع اعضای بریکس هم گفت: خوشبختانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تجربیات خوبی در زمینه امنیت اطلاعات در حوزه مالی دارد و در مانورهای سایبری بریکس که در کازان روسیه برگزار شد، مشارکت نمود. این نوع مانورهای سایبری تاب آوری سایبری بخش مالی کشورهای بریکس را تقویت می‌کند و جا دارد از بانک مرکزی روسیه در این زمینه قدردانی نمود.
وی افزود: با توجه به رشد سریع تهدیدها و مخاطرات سایبری و نیاز به افزایش دانش و به کارگیری تجربیات کشورهای عضو بریکس در مقابله با این چالش‌ها، پیشنهاد می‌شود بستری برای تبادل تجربیات در مورد حملات سایبری، تهدیدات و اقدامات متقابل مؤثر توسط اعضای بریکس ایجاد شود. این پلتفرم به همه متخصصان مربوطه اجازه می‌دهد تا از آخرین و رایج‌ترین تکنیک‌های هک مطلع شوند. این، آنها را قادر می‌سازد تا اقدامات پیشگیرانه انجام دهند و سطح بالایی از آمادگی را در برابر فعالیت‌های مخرب حفظ کنند.
آسیب شناسی استفاده از هوش مصنوعی در بازارهای مالی
فرزین در خصوص گروه پژوهشی فن‌آوری‌های مالی در بریکس هم تصریح کرد: قطعاً فرصت‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. هوش مصنوعی تأثیر قابل توجهی بر بازارهای مالی خواهد داشت. ما از هوش مصنوعی به طور گسترده در بخش بانکی برای اهداف مرتبط با آن استفاده می‌کنیم. AML/CFT ، امتیازدهی اعتباری، مدیریت کلاهبرداری و خدمات مشتری از جمله این موارد است.
وی افزود: در عین حال، کاربرد هوش مصنوعی در بازارهای مالی خطراتی را نیز به همراه دارد، مانند ریسک‌های مربوط به گردش داده‌ها و ریسک‌های امنیت اطلاعات و همچنین ریسک‌های مرتبط با سوءاستفاده بازیگران اصلی بازار مالی از موقعیت مسلط خود در بازار. در رابطه با مدیریت این ریسک‌ها، به نظر می‌رسد کشورهای بریکس نیاز به بحث بیشتر در مورد توسعه برخی استانداردهای خاص در مورد استفاده از هوش مصنوعی در بازار مالی دارند.
فرزین در خصوص بسترهایی برای رویدادها و سمینارهای آموزشی بانک‌های مرکزی بریکس هم گفت: اگرچه برگزاری سمینارهای آزاد با محورهای اعلامی رویکردی مناسب برای بهبود ارتباطات و اشتراک دانش در بریکس است، ایجاد ساختار تشکیلاتی منسجم‌تر در حوزه آموزش برای توسعه فعالیت‌های بریکس قابل بررسی به نظر می‌رسد.
رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان همچنین پیشنهاد داد به منظور پیشرفت سریع‌تر و عملیاتی شدن آنها، ترتیبات پیگیری موارد در بریکس به طور کلی و با توجه به اهمیت و فوریت بحث پرداخت به طور خاص، به گونه‌ای بازطراحی شوند که امکان دستیابی به خروجی مشخص در زمان مشخص را فراهم آورند.
فرزین گفت: در شرایط فعلی، نام “تسک فورس” بر گروه‌های مربوط به موضوعاتی چون پرداخت گذاشته شده است، در حالی که در وضع موجود صرفاً کارگروه‌هایی برای تحقیق و بررسی هستند و با تغییر ریاست سالانه موارد تحقیق شده نیز به صورت مستمر پیگیری نمی‌شوند و نهایتاً اجرایی و عملیاتی شدنشان بی نتیجه بماند، در نتیجه نام تسک فورس نیز مصداق چندانی ندارد. برای پیگیری مؤثرتر و نتیجه‌بخش‌تر پیشنهاد می‌شود در هر موضوع یک کمیته یا دبیرخانه دائمی با حضور کشورهایی که تمایل بیشتری در به نتیجه رساندن آن موضوع دارند تشکیل شود. در موضوع پرداخت نیز کشور ما برای نقش‌آفرینی مؤثر در این موضوع اعلام آمادگی می‌نماید.
