«آرمان امروز» بررسی میکند؛
آرمان امروز-گروه اقتصادی: یکی از مهم ترین اولویت ها و شعارهای دولت چهاردهم، کاهش تورم و افزایش سطح رفاه مردم است. تورمی که طی سال های گذشته بیش از گذشته روی سفره مردم فشار وارد کرده است. موضوعی که وزیر اقتصاد دولت جدید نیز روی آن تاکید داشته است. حالا به نظر می رسد که بسته اقتصادی دولت در این زمینه مشخص شده است. علی طیبنیا، مشاور عالی رئیسجمهور در همین رابطه گفته: مهمترین اولویت دولت افزایش رشد اقتصادی بدون افزایش تورم است. اما این هدف از نظر اقتصادی تا چه حد امکان پذیر است و آیا شرایط فعلی اجازه اجرای این سیاست را به دولت می دهد؟
تورمی که همه را میخورد
تورم ۴۰ درصدی، یک زخم عمیق بر پیکره اقتصاد ایران است. این میزان تورم، نه تنها قدرت خرید مردم را به شدت کاهش میدهد، بلکه بر تمامی ابعاد اقتصادی از جمله تولید، سرمایهگذاری، اشتغال و توزیع درآمد تاثیرگذار است. با افزایش قیمتها، توانایی مردم برای خرید کالاها و خدمات ضروری کاهش مییابد. این امر به معنای کاهش سطح زندگی و افزایش فقر است. تورم بالا، پیشبینیپذیری آینده را دشوار میکند و سرمایهگذاران را از سرمایهگذاریهای بلندمدت باز میدارد. همچنین، افزایش هزینههای تولید و عدم اطمینان از آینده، تولیدکنندگان را به کاهش تولید یا حتی تعطیلی واحدهای تولیدی سوق میدهد. کاهش تولید و سرمایهگذاری به معنای کاهش فرصتهای شغلی و افزایش نرخ بیکاری است.
چرا تورم اینقدر بالا رفته است؟
دلایل مختلفی برای تورم بالای ایران وجود دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: رشد نقدینگی: افزایش بیرویه نقدینگی در اقتصاد، یکی از مهمترین عوامل ایجاد تورم است.
کسری بودجه دولت: دولتها برای تامین هزینههای خود اغلب به چاپ پول روی میآورند که باعث افزایش نقدینگی و در نتیجه تورم میشود.
نوسانات نرخ ارز: نوسانات شدید نرخ ارز، باعث افزایش هزینههای تولید و در نتیجه افزایش قیمتها میشود.
چالش رشد اقتصادی بدون تورم
از نظر کارشناسان کاهش تورم بدون کاهش رشد اقتصادی، یک چالش بزرگ است، اما با اتخاذ سیاستهای مناسب میتوان به این هدف دست یافت. به طور سنتی، رشد اقتصادی با افزایش تقاضا همراه است. وقتی تقاضا برای کالاها و خدمات افزایش مییابد، تولیدکنندگان برای پاسخگویی به این تقاضا، تولید خود را افزایش میدهند. اما اگر این افزایش تقاضا از ظرفیت تولید اقتصاد فراتر رود، فشار بر منابع و عوامل تولید افزایش یافته و در نتیجه قیمتها بالا میرود. به عبارت دیگر، رشد اقتصادی سریع میتواند منجر به افزایش تورم شود.
کنترل رشد نقدینگی: دولت باید با کاهش کسری بودجه و کنترل رشد اعتبارات بانکی، از افزایش بیرویه نقدینگی جلوگیری کند.
اصلاح نظام بانکی: اصلاح نظام بانکی و جلوگیری از اعطای تسهیلات بیرویه، به کاهش رشد نقدینگی کمک میکند.
تثبیت نرخ ارز: تثبیت نرخ ارز، باعث کاهش هزینههای تولید و کاهش انتظارات تورمی میشود.
افزایش تولید و بهرهوری: افزایش تولید و بهرهوری، باعث کاهش هزینههای تولید و در نتیجه کاهش قیمتها میشود. اصلاح ساختار اقتصادی: اصلاح ساختار اقتصادی و مبارزه با فساد و رانتخواری، به بهبود کارایی اقتصاد و کاهش تورم کمک میکند.
سیاستهای مالی مسئولانه
تصمیم درباره بودجه یکی از سخت ترین تصمیمات دولت در این زمینه است. دولت باید با کاهش هزینهها و افزایش درآمدهای خود، از افزایش کسری بودجه جلوگیری کند. کسری بودجه معمولاً با افزایش چاپ پول و در نتیجه تورم همراه است.
اصلاح نظام مالیاتی: اصلاح نظام مالیاتی و افزایش کارایی آن، میتواند به افزایش درآمدهای دولت بدون افزایش بار مالی بر تولیدکنندگان کمک کند.
توسعه فناوری: سرمایهگذاری در فناوریهای جدید، به افزایش بهرهوری و کاهش هزینههای تولید کمک میکند. بهبود زیرساختها: بهبود زیرساختها مانند جادهها، بنادر و شبکههای ارتباطی، هزینههای حمل و نقل و توزیع را کاهش داده و به افزایش بهرهوری کمک میکند.
مبارزه با انحصار: مبارزه با انحصار و ایجاد رقابت در بازارها، به کاهش قدرت قیمتگذاری بنگاههای اقتصادی کمک میکند. تسهیل ورود به بازار: سهیل ورود بنگاههای جدید به بازار، به افزایش عرضه کالاها و خدمات و کاهش قیمتها کمک میکند.
همچنین دولت باید با ارائه اطلاعات شفاف و دقیق در مورد وضعیت اقتصادی، به کاهش انتظارات تورمی کمک کند. تاثیرگذاری سیاستهای اقتصادی بر تورم و رشد اقتصادی، معمولاً با تاخیر زمانی همراه است. بنابراین، سیاستگذاران باید با دقت و صبر، اثرات سیاستهای خود را ارزیابی کنند.
در نهایت باید گفت مهار تورم بدون کاهش رشد اقتصادی، یک فرآیند پیچیده و تدریجی است که نیازمند اتخاذ سیاستهای اقتصادی جامع و هماهنگ است. سیاستگذاران باید با توجه به شرایط خاص هر کشور و با استفاده از ابزارهای مختلف اقتصادی، به دنبال یافتن تعادل بین کنترل تورم و حفظ رشد اقتصادی باشند.