در گزارش اخیر بانک مرکزی در خصوص تسهیلات امهالی و تسهیلات پرداختی بانک‌ها از فروردین تا مهر 1403، اعلام شد که بیش از 3 هزار و 671 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است.
به گزارش بنکر (Banker)، بانک سرمایه همچنان در پایین‌ترین رتبه از نظر میزان تسهیلات پرداختی قرار دارد، بدون هرگونه تغییر در روند عملکرد خود.
همچنین، این گزارش نشان‌دهنده این است که بانک‌ها در این بازه زمانی حدود 73 هزار میلیارد تومان تسهیلات امهالی داشته‌اند که بانک‌های تجارت و ملی در این زمینه پیشتاز بوده‌اند.
برترین بانک‌های تسهیلات‌دهی
بررسی‌ها نشان می‌دهند که در 7 ماه اخیر، بانک‌های ملت، پاسارگاد، ملی، تجارت و صادرات به ترتیب بیشترین میزان تسهیلات را پرداخت کرده‌اند.
- بانک ملت با پرداخت بیش از 600 هزار میلیارد تومان در صدر قرار دارد.
- بانک پاسارگاد با 447 هزار میلیارد تومان
- بانک ملی با 375 هزار میلیارد تومان
- بانک تجارت با 361 هزار میلیارد تومان
- و بانک صادرات با 308 هزار میلیارد تومان در رده‌های بعدی قرار دارند.
مجموع این تسهیلات پرداختی سهم عمده‌ای از بازار وام‌دهی را به خود اختصاص داده است.
بانک‌های با عملکرد ضعیف
کارشناسان عنوان می‌کنند که دلایل متعددی موجب کاهش تسهیلات‌دهی در برخی بانک‌ها شده است. از جمله این دلایل می‌توان به کمبود منابع مالی، ریسک بالای نکول وام، سختگیری در مقررات و قوانین، تمرکز بر وام‌های خاص، و مشکلات ساختاری در مدیریت اشاره کرد.
نگاهی به پنج بانکی که کمترین میزان تسهیلات را در این 7 ماه پرداخت کرده‌اند، شامل بانک سرمایه، بانک مشترک ایران و ونزوئلا، بانک دی، بانک آینده و بانک ایران‌زمین، نشان می‌دهد که این بانک‌ها در مجموع تسهیلات پایینی ارائه داده‌اند.
بانک سرمایه و بانک مشترک ایران و ونزوئلا هر کدام حدود 2 همت تسهیلات پرداخت کرده‌اند، در حالی که بانک دی و آینده حدود 6 همت و بانک ایران‌زمین حدود 7 همت تسهیلات ارائه کرده‌اند.
همچنین این بانک‌ها دارای کفایت سرمایه کافی نبوده و کفایت سرمایه آنها، به جز بانک مشترک ایران و ونزوئلا، کمتر از 8 تا 12 درصد است و در برخی موارد حتی منفی است.
در این راستا، سخنان رئیس بانک مرکزی در خصوص اهمیت کفایت سرمایه پایین بانک‌ها قابل توجه است.
نگرانی از انحلال بانک‌ها
محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی، در همایشی در تاریخ 26 آبان بر لزوم دستیابی نظام بانکی به استانداردهای لازم تأکید کرد.
او گفت: «اگر بانک‌ها تأمین مالی نشوند و از کفایت سرمایه لازم برخوردار نباشند، با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد.»
فرزین همچنین خاطرنشان کرد که تعدادی از بانک‌های خصوصی با معضلات عمده مواجه هستند و اگر به کفایت 8 درصد نرسند، باید منحل شوند.
مقایسه تسهیلات امهالی و پرداختی
در گزارش بانک مرکزی، نسبت تسهیلات امهالی به کل تسهیلات پرداختی نیز بررسی شده است.
به این ترتیب، بانک‌هایی نظیر بانک تجارت و ملی و سایر بانک‌ها در این زمینه نسبت‌های بالای یک درصد نسبت به تسهیلات کل خود دارند.
برخی بانک‌ها با تعداد کم وام‌های امهالی ولی با مبلغ بالا مواجه شده‌اند که نشان‌دهنده توجه به وام‌دهی به افراد خاص است.
نتیجه‌گیری: به نفع بانک‌ها یا بار مضاعف برای مشتریان؟
با توجه به آمارهای منتشر شده، این سؤال در اذهان عمومی مطرح می‌شود که در نهایت چه کسانی از این تسهیلات بهره‌مند می‌شوند.
در نشستی که پژوهشکده پولی و بانکی تأکید شد که تسهیلات با سود مرکب سالانه به نفع بانک‌ها تمام می‌شود و این مسأله نیاز به نظارت بانک مرکزی دارد.
همچنین، لزوم دریافت وثایق معتبرتر از سوی بانک‌ها مطرح شد تا بر کاهش ریسک نکول و محافظت از بانک‌ها در هنگام بروز مشکلات تأکید شود.
