اگر می خواهید با انواع سایز تیرآهن و کاربردهای مهم آن ها در صنعت ساخت و ساز آشنا شوید، حتما این مطلب را بخوانید.
تیرآهن یکی از اصلی ترین و پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان سازی و پروژه های عمرانی است که نقش حیاتی در ایجاد استحکام و پایداری سازه ها ایفا می کند.
آشنایی با انواع سایزهای تیرآهن، مشخصات فنی و کاربردهای آن برای مهندسان، پیمانکاران و فعالان این حوزه ضروری است؛ زیرا انتخاب صحیح نوع و سایز تیرآهن می تواند تأثیر قابل توجهی در ایمنی، کارایی و کاهش هزینه های ساخت و ساز داشته باشد.
این دانش به تصمیم گیری های بهتر و طراحی بهینه تر در پروژه های مختلف کمک کرده و از بروز مشکلات ساختاری در آینده جلوگیری می کند.
انواع سایز تیرآهن
تیرآهن در سایزهای 12، 14، 16، 18، 20، 22، 24، 27، 30 تولید می شود. قیمت تیرآهن های مختلف نظیر قیمت تیرآهن ۱۶، ۱۸ و … تا حد زیادی به سایز آن بستگی دارد. تیرآهن ها با توجه به نوع طراحی و کاربردشان در سایزها و استانداردهای متنوعی تولید می شوند. هر نوع تیرآهن دارای مشخصات فنی خاصی است که آن را برای استفاده در پروژه های مختلف مانند ساختمان سازی و پل سازی مناسب می سازد. در ادامه ارتفاع هر محصول برای انواع سایز تیرآهن و توضیحات مربوط به هر کدام ارائه شده است:
- IPE (تیرآهن سنگین): از ۸ تا ۶۰ سانتیمتر
این نوع تیرآهن که به استاندارد اروپا معروف است، بال های یکنواخت و صافی دارد. IPE به دلیل مقاومت بالا و طراحی خاص برای ساخت اسکلت ساختمان ها و سازه های بلند مناسب است و سایزهای بزرگتر آن در پروژه های صنعتی و سنگین کاربرد دارند.
- I7 (تیرآهن سبک): از ۱۲ تا ۲۰ سانتیمتر
این نوع تیرآهن وزن کمتری نسبت به IPE دارد و برای پروژه های سبک تر و سازه هایی که نیاز به کاهش وزن کلی دارند مناسب است. طراحی سبک آن باعث صرفه جویی در هزینه ها و کاهش بار مرده ساختمان می شود.
- هاش سبک و هاش سنگین: از ۱۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر
تیرآهن های هاش با بال های پهن تر، گزینه ای مناسب برای تحمل بارهای سنگین و ایجاد استحکام بالا هستند. نوع سبک برای پروژه های معمولی و نوع سنگین برای سازه های خاص مانند پل ها و برج ها استفاده می شود. به همین دلیل قیمت تیرآهن ۱۸ در مقایسه با تیرآهن های سبک تر مانند ۱۶ و ۱۴ بالاتر است.
- INP: از ۸ تا ۵۵ سانتیمتر
این تیرآهن ها که به استاندارد چین و روسیه معروف اند، بال های نازکتر با شیب داخلی دارند. کاربرد اصلی آن ها در پروژه های سبک و مکان هایی با محدودیت فضایی است. سایزهای بزرگتر نیز در سازه های خاص استفاده می شوند.
- تیرآهن لانه زنبوری: از ۱۲ تا ۳۰ سانتیمتر
این تیرآهن به دلیل داشتن سوراخ هایی در طول خود، سبک تر و مقرون به صرفه تر از انواع دیگر است. طراحی آن موجب افزایش ممان اینرسی شده و برای استفاده در سقف های صنعتی و سازه های کششی تولید می شود. قیمت تیرآهن امروز تا حد زیادی به نوع تیرآهن، سایز و وزن آن بستگی دارد و تیرآهن لانه زنبوری به دلیل وزن کمتر همواره اقتصادی تر از سایر گزینه ها است.
مشخصات فنی سایزهای تیرآهن
تیرآهن ها در سایزهای مختلف (۸ تا ۶۰) با مشخصات فنی و وزنی متنوع تولید می شوند که هر کدام برای کاربردهای خاصی در صنعت ساختمان و پروژه های عمرانی مناسب هستند. در ادامه مشخصات فنی سایزهای پرکاربرد تیرآهن (سایزهای ۱۲، ۱۴، ۱۶ و ۱۸) به تفکیک ارائه شده است:
تیرآهن سایز ۱۲ با وزنی بین ۱۰.۴ تا ۲۶.۸ کیلوگرم در هر متر، بر اساس استانداردهای متداول تولید می شود. حمل و نقل و نصب این سایز تیرآهن به دلیل وزن کم آن بسیار آسان است.
این سایز یکی از پرکاربردترین انواع تیرآهن است و وزنی بین ۱۲.۹ تا ۳۳.۷ کیلوگرم در هر متر دارد. نوع سنگین تر آن برای تحمل نیروهای بیشتر در سازه های مقاومتر به کار می رود و در حالت لانه زنبوری، گزینه ای مناسب برای ساخت پل ها خواهد بود.
تیرآهن سایز ۱۶ با وزن ۱۵.۸ تا ۴۱.۶ کیلوگرم در هر متر، بر اساس استانداردهای مختلف تولید می شود. مقاومت بالای این تیرآهن آن را برای سازه های نیمه سنگین ایده آل می کند.
این سایز از تیرآهن با وزنی بین ۱۸.۸ تا ۴۹.۱ کیلوگرم در هر متر، برای سازه های بزرگ و سنگین مناسب است و تولید آن بر اساس استانداردهای IPE، INP و IPB صورت می گیرد.
هر سایز تیرآهن چه کاربردی دارد؟
انتخاب سایز مناسب تیرآهن برای هر پروژه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می تواند تأثیر زیادی بر استحکام و کارایی سازه داشته باشد. در ادامه به بررسی کاربردهای رایج و مهم تیرآهن های سایز ۱۲، ۱۴، ۱۶ و ۱۸ می پردازیم:
- کاربردهای تیرآهن سایز ۱۲
تیرآهن های سایز ۱۲ عموماً در ساختارهای سبک و کمتر باربر استفاده می شوند. برخی از کاربردهای رایج آن ها عبارت اند از:
- سقف های کاذب
- ساخت لوازم مبلمان
- سازه های موقت مانند نمایشگاه ها
- کاربردهای تیرآهن سایز ۱۴
تیرآهن های سایز ۱۴ در مقایسه با سایز ۱۲ دارای استحکام بیشتری هستند و به همین دلیل در پروژه های ساختمانی نسبتاً بزرگتری مورد استفاده قرار می گیرند. از کاربردهای مهم آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تیرهای میانی در ساختمان های چند طبقه
- دیوارهای باربر
- سازه های صنعتی مانند کارخانه و انبارها
- کاربردهای تیرآهن سایز ۱۶
تیرآهن های سایز ۱۶ یکی از متداول ترین سایزها در پروژه های ساختمانی است. این سایز به دلیل استحکام و پایداری عالی در انواع مختلف ساخت و ساز به کار می رود. برخی از کاربردهای تیرآهن سایز ۱۶ عبارت اند از:
- تیرهای اصلی و فرعی در سیستم های سقفی
- سازه های پل
- بیس ماشین آلات سنگین
- کاربردهای تیرآهن سایز ۱۸
تیرآهن های سایز ۱۸ برای پروژه های بزرگ و سنگین تر مناسب هستند و به همین دلیل کاربردهای متنوعی دارند. برخی از کاربردهای این نوع تیرآهن استفاده در موارد زیر است:
- تأسیسات صنعتی مانند نیروگاه ها و کارخانه های بزرگ
- ساختمان های چندین طبقه
- سازه های فلزی پیچیده و پروژه های خاص
کدام سایز تیرآهن را بخرم؟
انتخاب سایز مناسب تیرآهن به عوامل متعددی بستگی دارد که باید با توجه به نیاز پروژه و مشخصات سازه ای بررسی شوند. برای انتخاب درست، این نکات را در نظر بگیرید:
- کاربری پروژه: اگر سازه سبک و کوچک است، سایزهای کوچکتر مانند ۱۲ یا ۱۴ مناسب هستند؛ اما برای پروژه های صنعتی یا سازه های بزرگ (مانند برج ها، پل ها یا انبارهای بزرگ)، سایزهای بزرگتر مانند ۱۸ یا ۲۰ بهتر خواهد بود.
- تحمل بار سازه: اگر تیرآهن باید بار زیادی تحمل کند بهتر است از تیرآهن های سنگین تر با سایزهای بزرگتر استفاده کنید.
- استاندارد مورد نیاز: نوع استاندارد (IPE، INP یا IPB) در انتخاب سایز اهمیت دارد. برای مثال، اگر نیاز به تیرآهن با بال های عریض دارید، تیرآهن هاش (IPB) گزینه مناسب تری خواهد بود.
- نوع سازه و طراحی معماری: در سازه هایی که طول دهانه زیاد است، تیرآهن سایز بزرگتر مقاومت بهتری دارد. همچنین، اگر از تیرآهن لانه زنبوری استفاده می کنید، محاسبات بارگذاری را باید با دقت انجام دهید تا سازه دچار ضعف نشود.
- محدودیت های بودجه و حمل و نقل: تیرآهن های سنگین تر و بزرگتر هزینه بیشتری دارند و حمل و نقل آن ها دشوارتر است.
