بازار رمزارزها پتانسیل بالایی برای سودآوری دارد؛ اما سرمایه‌گذاران باید از ریسک‌های این بازار نیز مطلع باشند تا تصمیمات مطمئنی برای سرمایه خود بگیرند.
پیدایش بیت کوین دریچه‌ای را به جهانی تازه باز کرد که فرصت‌هایی استثنایی را در اختیار تمام مردم جهان گذاشت. اگرچه در ابتدا کسی بیت کوین را چندان جدی نگرفت، اما رشد باورنکردنی قیمت این رمزارز باعث شد تا جهان ارزهای دیجیتال به‌سرعت رشد کند و ارزهای متعددی به بازار ارائه شوند. با اینکه تاکنون افراد زیادی بر روی رمزارزها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما قیمت بیت کوین به تومان نشان می‌دهد که هنوز هم این بازار درحال رشد است و فرصت‌های نابی در این زمینه وجود دارند.
بااین‌حال، فرازونشیب‌های بازار رمزارزها باعث شده تا برخی از افراد نسبت به حضور در این بازار مردد باشند. به همین خاطر، در این مطلب، قصد داریم تا مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را بررسی کنیم و دیدگاه جامعی را درباره این بازار به شما ارائه دهیم.
رمزارز چیست؟
رمزارز (Cryptocurrency) نوعی ارز دیجیتالی یا ارز مجازی است که با استفاده از فناوری رمزنگاری ایمن می‌شود. این ویژگی رمزنگاری باعث شده است که امکان تقلب یا دوبار خرج‌کردن یک رمزارز وجود نداشته باشید. ارزهای دیجیتال با کمک فناوری بلاکچین (Blockchain) صادر می‌شوند. هر بلاکچین نیز یک دفترکل توزیع‌شده است که بر روی هزاران کامپیوتر در سراسر جهان کار می‌کند. بنابراین، یکی از متمایز‌ترین ویژگی‌های رمزارزها غیرمتمرکزبودنِ آن‌ها است؛ چراکه هیچ نهادی بر عملکرد آن‌ها نظارت ندارد.
رمزارزها چگونه کار می‌کنند؟
رمزارزها به‌عنوان یک ارز دیجیتالی، زیربنای «سیستم رمزنگاری» (Cryptographic Systems) را تشکیل می‌دهند. این دارایی‌های رمزنگاری‌شده امکان انجام پرداخت‌های آنلاین را بدون نظارت شخص ثالث فراهم می‌کنند. برای مثال، ریپل (XRP) یکی از رمزارزهایی است که با هدف بهبود مشکلات پرداخت جهانی پایه‌گذاری شد. کاربردهای گسترده این رمزارز در زمینه مبادله و پرداخت، بسیاری از افراد را به سرمایه‌گذاری بر روی قیمت ریپل علاقه‌مند کرده‌اند.
از طرفی، تکنیک‌های رمزنگاری مختلفی، مانند «رمزنگاری منحنی بیضوی» (Elliptical curve encryption)، «جفت کلیدهای عمومی-خصوصی» (Public-private key pairs) و «توابع هش» (Hashing functions)، ایمنی رمزارزها را تأمین می‌کنند. این تکنیک‌ها در فناوری بلاکچین به کار می‌روند تا عملکرد غیرمتمرکزی را برای رمزارزها رقم بزنند. همان‌طور که از نام آن هم برمی‌آید، بلاکچین نیز زنجیره‌ای از بلوک‌هاست که اطلاعات را به یکدیگر متصل می‌کند و یک دفتر آنلاین را پدید می‌آورد. کارشناسان اعتقاد دارند که این زنجیره بلوکی می‌تواند از حوزه‌های گوناگونی، مانند زنجیره تأمین، رأی‌گیری و تأمین مالی، تمرکززدایی کند.
انواع ارزهای دیجیتال
بسیاری از رمزارزها با هدف بهبود عملکرد یک بلاکچین ساخته شده‌اند؛ برای مثال، اتر (ETH) ارز اختصاصی بلاکچین اتریوم (Ethereum) است که برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلوک‌های جدید استفاده می‌شود. بااین‌حال، حتی چنین ارزهایی نیز مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار دارند. در واقع، کاربردهای اتر باعث شده‌اند تا قیمت اتریوم نسبت به همه ارزهای دیجیتال، به‌جز بیت کوین، بالاتر باشد و معاملات گسترده‌ای بر روی این رمزارز صورت گیرند.
ازاین‌رو، درک هدف ذاتی و کاربردهای یک رمزارز اهمیت زیادی دارد؛ چراکه این اهداف ارزش مضاعفی را به یک دارایی رمزنگاری‌شده می‌بخشند. به همین خاطر، باید انواع ارزهای دیجیتال را بشناسیم:
- ابزاری (Utility): ارزهای ابزاری عملکرد خاصی را در بلاکچین تسهیل می‌کنند. اتریوم و ریپل دو نمونه از ارزهای ابزاری سرشناس هستند.
- معاملاتی (Transactional): این رمزارزها با هدف ارائه راهکاری برای پرداخت‌های همتابه‌همتا یا پایاپای الکترونیک ایجاد می‌شوند. سرشناس‌ترین ارز دیجیتال معاملاتی بیت کوین است.
- حاکمیتی (Governance): رمزارزهای حاکمیتی به کاربران اجازه می‌دهند تا در تصمیمات مدیریتی یک پروژه شرکت کنند. برای مثال، UNI ارز حاکمیتی صرافی یونی سواپ (Uniswap) است.
- پلتفرم (Platform): این ارزها از برنامه‌های ساخته‌شده بر روی زنجیره بلوکی پشتیبانی می‌کنند. سولانا (Solana) یکی از رایج‌ترین ارزهای پلتفرم است.
- امنیتی (Security): ارزهای امنیتی نماینده ارزش یک دارایی دیگر بر روی بلاکچین هستند. این رمزارزها شبیه سهام عمل می‌کنند و مالکیت یک دارایی دیگر را به کاربران انتقال می‌دهند. برای نمونه، MS Token یکی از ارزهای امنیتی سرشناس است.
چگونه ارز دیجیتال بخریم؟
روش‌های مختلفی برای خرید ارزهای دیجیتال وجود دارند که در ادامه، آن‌ها را توضیح می‌دهیم:
- صرافی: صرافی ارز دیجیتال به شما اجازه می‌دهد تا به‌صورت مستقیم با سایر کاربران وارد معامله شوید. بنابراین، فرقی نمی‌کند که قصد سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال را دارید و یا اینکه می‌خواهید از رمزارزها برای پرداخت استفاده کنید؛ درهرصورت، صرافی‌های رمزارزی گزینه‌های جامع و مطلوبی برای خرید این دارایی‌ها هستند.
- کارگزاری: برخی از کارگزاری‌ها امکان سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال را فراهم کرده‌اند. بااین‌حال، شما نمی‌توانید ارزهای خود را از این کارگزاری‌ها برداشت کنید.
- صندوق قابل معامله: این صندوق‌ها که ETF نیز نامیده می‌شوند، به شما اجازه می‌دهند تا در معرض تغییرات قیمت ارزهای دیجیتال قرار بگیرید و از این نوسانات قیمتی سود به دست آورید. بااین‌حال، سرمایه‌گذاری در یک صندوق قابل معامله ارز دیجیتال به‌معنای مالکیت آن رمزارز نخواهد بود.
آیا ارز دیجیتال قانونی است؟
ارزهای فیات ارزش خود را از دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به دست می‌آورند؛ اما رمزارزها توسط هیچ نهاد متمرکزی صادر نمی‌شوند. همین مسئله مشکلات قانونی متعددی را برای این بازار در نقاط مختلف جهان ایجاد کرده است. بنابراین، وضعیت قانونی رمزارزها را باید به‌طور جداگانه در نقاط جغرافیایی گوناگون بررسی کرد:
- ایالات متحده آمریکا: قوانین نظارتی ایالات متحده محدودیت‌هایی را برای معاملات روزانه ارزهای دیجیتال ایجاد می‌کنند. این کشور رمزارزها را نوعی اوراق بهادار محسوب کرده و برای آن‌ها مالیات نیز در نظر می‌گیرد. بااین‌حال، السالوادور که کشوری در آمریکای مرکزی است، تنها کشوری محسوب می‌شود که بیت کوین را به‌عنوان یک ارز قانونی برای تراکنش‌های پولی می‌پذیرد.
- آسیا: ژاپن خدمات پرداخت با بیت کوین را قانونی اعلام کرده است. بااین‌وجود، صرافی‌های این کشور باید اطلاعات تراکنش‌های رمزارزی را جمع‌آوری کنند. در عوض، کشور چین معاملات و استخراج ارزهای دیجیتال را به‌طور کامل ممنوع کرده است و به‌جای آن، یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) را به شهروندان خود ارائه می‌دهد.
- اروپا: ارزهای دیجیتال در اتحادیه اروپا قانونی هستند و می‌توان از آن‌های به‌عنوان ابزارهای مالی استفاده کرد.
آیا ارز دیجیتال یک سرمایه گذاری مطمئن است؟
بااینکه فناوری زیربنایی ارزهای دیجیتال بسیار ایمن است، اما عوامل زیر باعث شده‌اند که رمزارزها به‌عنوان دارایی‌هایی پُرریسک برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شوند:
- ریسک کاربر: برخلاف دارایی‌های سنتی، تراکنش‌های رمزارزی برگشت‌ناپذیر هستند و هرگونه اشتباهی می‌تواند به ازدست‌رفتن دارایی‌هایتان منجر شود.
- خطرات نظارتی: هنوز قوانین نظارتی دقیقی در مورد ارزهای دیجیتال وجود ندارند و افزایش محدودیت‌ها می‌تواند ارزش رمزارزها را کاهش دهد.
- ریسک طرف معامله: بسیاری از سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را در کیف پول یا صرافی نگهداری می‌کنند. بنابراین، سرقت یا هک این پلتفرم‌ها می‌تواند ازدست‌رفتن دارایی‌های افراد را در پی داشته باشد.
- دستکاری در بازار: سازمان‌ها، پلتفرم‌ها و افرادی که نفوذ زیادی در بازار دارند، می‌توانند از نفوذ خود برای آسیب‌زدن به سرمایه‌گذاران استفاده کنند.
مزایا و معایب ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال با هدف ایجاد انقلابی در امور مالی ایجاد شده‌اند و نویدبخش دنیایی آزاد هستند. بااین‌حال، در کنار این مزایا، باید به معایب این حوزه نیز توجه داشت:
مزایا
- انتقال آسان‌تر پول
- پتانسیل سود بالا
- حواله‌ها و پرداخت‌های غیرمتمرکز
معایب
- امکان فعالیت مجرمانه
- هزینه بالای برخی از فعالیت‌های این حوزه
- مسائل امنیتی پلتفرم‌ها
سخن پایانی
بازار ارزهای دیجیتال روزبه‌روز در حال گسترش است و فرصت‌های غیرمتمرکز جدیدی را به افراد ارائه می‌دهد. بااین‌حال، هنوز هم رمزارزها یک کلاس دارایی نوپا هستند و در کنار مزایایشان، معایبی دارند. بنابراین، سرمایه‌گذاری در رمزارزها نیاز به ریسک‌پذیری بالایی خواهد داشت. ازاین‌رو، تنها درصورتی‌که از نظر روحی، روانی و مالی توانایی تحمل چنین ریسکی را دارید، می‌توانید از پتانسیل بالای سودآوری این حوزه بهره‌مند شوید.
