محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک مرکزی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری، آخرین وضعیت سیاست‌های ارزی کشور و اقدامات جدید بانک مرکزی برای تنظیم بازار ارز را تشریح کرد. وی در این کفتگو به تشریح جزئیات راه‌اندازی بازار ارز حواله و چگونگی تغییرات در سامانه نیما پرداخت.
فرزین در ابتدای صحبت‌های خود به اقدامات بانک مرکزی از دو سال قبل اشاره کرد و گفت: ما در بانک مرکزی از دو سال پیش به‌طور جدی سیاست‌های جدیدی را در خصوص تأمین ارز کشور اتخاذ کردیم. در این زمینه، مرکز مبادله ارزی را راه‌اندازی کردیم تا بخشی از نیاز‌های ارزی کشور از طریق سامانه نیما تأمین شود. در حالی که در گذشته نرخ ارز در این سامانه براساس نرخ‌گذاری بانک مرکزی تعیین می‌شد، قانون برنامه و سایر مقررات جدید تأکید داشتند که باید بازاری ایجاد کنیم که نرخ ارز در آن بر اساس عرضه و تقاضا شکل بگیرد.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: با توجه به نیاز به ایجاد چنین بازاری، ما از ابتدا در پی ایجاد یک بازار واقعی ارز بودیم. در گذشته، تنها یک بازار متشکل ارزی برای معاملات اسکناس داشتیم و هیچ‌گونه بازاری برای حواله ارز وجود نداشت. حجم معاملات حواله ارز در کشور تا پیش از این به‌صورت محدود و در حدود ۷۰ میلیون دلار در سال بود، در حالی که بازار اسکناس ارز رقمی بالغ بر ۲ تا ۳ میلیارد دلار داشت.
وی تأکید کرد: بانک مرکزی به مدت یک سال و نیم روی راه‌اندازی این بازار کار کرده است و در این زمینه طراحی سامانه‌ای برای ایجاد بازار حواله ارز صورت گرفت. این کار بسیار پیچیده بود، زیرا ما باید یک سیستم حراج و همچنین یک سیستم جورسازی مناسب برای انواع ارز‌ها مثل یوان، یورو و دلار طراحی می‌کردیم که با توجه به سیاست‌های تحریمی هزینه‌های مبادله متفاوتی دارند.
اولین بازار حواله در تاریخ کشور
فرزین سپس به راه‌اندازی این بازار جدید اشاره کرد و گفت: پس از مدت‌ها تلاش، بازار ارز حواله به‌صورت رسمی راه‌اندازی شد. این بازار، اولین بازار ارز حواله در تاریخ کشور است و معاملات در آن به‌صورت حراج انجام می‌شود. در این بازار، شرکت‌ها می‌توانند ارز‌های خود را به‌صورت آزادانه مبادله کنند.
او افزود: نرخ مبادله ارز در این بازار در چند ماه اخیر حدود ۵۸ تا ۶۱ هزار تومان برای هر دلار بود. روز شنبه گذشته، با انتشار اطلاعیه‌ای، تصمیم گرفتیم که نرخ ارز در سامانه نیما نیز مشابه بازار ارز حواله به‌صورت حراجی و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود. نرخ اولیه در این بازار حدود ۵۹ هزار و ۶۰۰ تومان برای هر دلار بود و تا امروز به حدود ۶۱ هزار و ۲۰۰ تومان افزایش یافته است.
فرزین همچنین به برخی چالش‌ها در فرآیند راه‌اندازی این بازار اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلاتی که با آن مواجه بودیم، تعطیلات رسمی در ابتدای هفته بود که باعث شد برخی از شرکت‌ها نتوانند ارز خود را عرضه کنند. با این حال، امروز وضعیت بهبود یافته و بسیاری از شرکت‌ها عرضه‌های خود را آغاز کرده‌اند. امیدواریم که در روز‌های آینده حجم معاملات افزایش یابد.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: این تغییرات در واقع گامی بزرگ در جهت یکسان‌سازی نرخ ارز و شفاف‌سازی بازار ارز کشور است. از این پس، سامانه نیما که قبلاً وجود داشت به‌طور رسمی تحت بازار ارز توافقی فعالیت خواهد کرد و نرخ ارز به‌طور واقعی و بر اساس شرایط عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد. طبق قانون بازار ارز توافقی براساس حراج صورت می‌گیرد و به‌نظر ما هم نرخ همین حدود ۶۳ است.
عملیات روانی سنگین دشمن علیه سیاست‌های جدید ارزی
فرزین ادامه داد: بلافاصله پس از آنکه روز پنجشنبه اطلاعیه مربوط به بازار ارز تجاری را منتشر کردیم، همان شب گزارشی مبنی بر رویت پهپاد‌های ایران در نیوجرسی آمریکا توسط سایت‌های خارجی با هدف ایجاد جنگ روانی منتشر شد.
وی افزود: در روز جمعه نیز تهدید نظامی اسرائیل و ترامپ مطرح شد و شایعاتی نیز مبنی بر کاهش فروش نفت به چین در جامعه عنوان شد که تمامی این موارد دروغ است. بعد از انتشار اطلاعیه بانک مرکزی شاهد ایجاد این اخبار سیاسی علیه کشور بوده‌ایم.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: انتشار اخبار منفی باعث افزایش قیمت دلار در بازار غیررسمی شد و این نخستین بار نیست که این اتفاق می‌افتد، بلکه ما هر دفعه برای بازار برنامه‌ای داشتیم با همین فضاسازی‌ها مواجه شده‌ایم.
جایگاه پنجم ایران در خرید طلا
فرزین با بیان اینکه بانک مرکزی ایران امسال در میزان خرید طلا رتبه پنجم را در بین بانک‌های مرکزی دنیا کسب کرده است، گفت: ۲۰ درصد ذخایر ارزی کشور را به طلا تبدیل کرده‌ایم و در بانک مرکزی از آن نگهداری می‌کنیم. ما نسبت به آینده نگران نیستیم؛ چون تولید نفت رو به افزایش است؛ اما دشمنان قصد دارند با شایعاتی بازار ارز را به هم بریزند.
وی افزود: ما در سال گذشته ۶۵ میلیارد دلار ارز تامین کرده‌ایم و امسال هم تاکنون ۵۱ میلیارد دلار ارز تامین شده است. طبق پیش‌بینی‌ها باید این عدد تا انتهای سال به ۷۰ میلیارد دلار برسد که ۶ درصد بالاتر از سال گذشته است.
فرزین بیان کرد: هم‌اکنون دشمنان در کشور شایعاتی ایجاد می‌کنند تا از آن منفعت ببرند؛ اما ذخایر ارزی کشور خوب است و بعد از تعطیلات پیش رو، عرضه ارز نیز افزایش پیدا می‌کند.
وی افزود: روز گذشته ۲۲۰ میلیون دلار عرضه ارز داشته‌ایم؛ اما این مقدار بیشتر می‌شود و ما محدودیتی در زمینه ارز نداریم.
مزیت‌های بازار ارز تجاری
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به مزایای بازار ارز تجاری تاکید کرد: مکانیزم بازار ارز تجاری به صورت حراج است و در آن جورسازی صورت می‌گیرد. همچنین این بازار از کوتاژ و خالی فروشی جلوگیری می‌کند؛ چون بانک‌ها کارگزار هستند.
وی افزود: در این سامانه تسویه ریالی و ارزی از طریق دو بانک صورت می‌گیرد و قیمت گذاری دستوری نیست بلکه به صورت توافقی است و نرخ این بازار به عنوان نرخ غالب شناخته می‌شود.
دستور رئیس‌جمهور درباره کالاهای اساسی
فرزین اظهار کرد: طبق برآورد‌ها قرار است امسال ۱۵ میلیارد دلار ارز ۲۸ هزار ۵۰۰ تومانی به کالاهای اساسی و دارو اختصاص دهیم. از این میزان، ۱۱.۵ میلیارد به کالاهای کشاورزی و مواد غذایی و ۳.۵ میلیادر دلار به دارو اختصاص پیدا می‌کند.
وی افزود: حدود یک ماه و نیم قبل مطرح شد که به علت کسری بودجه مقدار ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی کاهش یابد؛ اما به علت اینکه معیشت مردم برای رئیس جمهور مهم بود قرار شد تغییری در میزان ارز کالاهای اساسی و دارو رخ ندهد.
بهبود کفایت سرمایه شبکه بانکی با افزایش سرمایه
رئیس کل بانک مرکزی درخصوص اصلاح نظام بانکی و اقدامات انجام‌شده گفت: یکی از مشکلات جدی بانک‌های کشور، پایین بودن کفایت سرمایه است. طبق استاندارد‌های جهانی، هر بانک باید حداقل کفایت سرمایه ۸ درصد داشته باشد؛ اما در سال گذشته برخی بانک‌ها کفایت سرمایه منفی ۲ داشتند. به بیان ساده‌تر، به میزان تسهیلات اعطایی، سرمایه موردنیاز توسط سهامداران تأمین نشده است. به‌عنوان مثال، هر بانک باید برای ارائه پنج واحد تسهیلات، یک واحد سرمایه وارد کند؛ اما این اتفاق در برخی بانک‌ها رخ نداده است.
فرزین ادامه داد: بانک مرکزی بانک‌ها را ملزم به افزایش سرمایه کرده است. در سال جاری ۲۲۰ همت افزایش سرمایه برای بانک‌های مختلف ازجمله بانک ملی، بانک سپه، بانک پارسیان، بانک شهر و بانک ملت تصویب شده و این میزان مورد تأیید بانک مرکزی قرار گرفته است. هدف ما این است که این رقم به بیش از ۴۰۰ همت افزایش یابد.
وی در تشریح اهمیت این اقدام گفت: کل سرمایه نظام بانکی کشور اکنون ۵۱۸ همت است و در صورت تحقق این افزایش، سرمایه بانک‌ها تقریباً دو برابر خواهد شد. همچنین امیدواریم شاخص سرمایه منفی ۱ در سال جاری به ۲ تا ۳ درصد برسد و سال آینده این رقم به استاندارد ۸ درصد نزدیک شود. این اقدام باعث افزایش توان وام‌دهی بانک‌ها می‌شود و از سوی دیگر، آثار تورمی آن نیز کاهش می‌یابد. این یک اقدام اساسی و مهم در تقویت نظام بانکی کشور است.
وی افزود: تا این لحظه، سرمایه نظام بانکی ۴۳ درصد رشد داشته و امیدواریم این رقم به ۷۰ تا ۸۰ درصد و در نهایت ۱۰۰ درصد افزایش یابد.
برنامه اصلاحی ویژه برای بانک آینده
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه وضعیت بانک آینده که در افکار عمومی مطرح است، گفت: بانک آینده از موضوعات مهم جلسات بانک مرکزی بوده و برنامه اصلاح این بانک به‌طور جدی در دستور کار قرار دارد. در جلسه شورای مرکزی که امشب برگزار شد، به دلیل حجم بالای موضوعات به این مسئله نپرداختیم؛ اما هفته آینده جلسه ویژه‌ای برای بررسی اصلاحات بانک آینده برگزار خواهد شد. پس از تصویب برنامه در هیئت عالی، این اصلاحات به تأیید سران کشور خواهد رسید و آغاز خواهد شد.
فرزین تأکید کرد: برنامه اصلاح بانک آینده یک برنامه اساسی خواهد بود که تغییرات مهمی در شاخص کفایت سرمایه کل نظام بانکی ایجاد خواهد کرد. اثر بانک آینده بر کلیت نظام بانکی محاسبه و نهایی شده است و جزئیات آن از طریق تلویزیون به اطلاع مردم خواهد رسید.
شناسایی ۳۵۰۶ صندوق قرض‌الحسنه
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه به ساماندهی صندوق‌های قرض‌الحسنه اشاره کرد و گفت: صندوق‌های قرض‌الحسنه یکی از نهاد‌های مؤثر در تأمین مالی خرد هستند که با هزینه کم و بدون بروکراسی به مردم خدمات ارائه می‌دهند و از این‌رو بسیار مورد رضایت مردم هستند. البته در این میان تخلفاتی نیز وجود داشته که نیاز به ساماندهی دارد.
وی افزود: در قانون برنامه، بانک مرکزی مکلف به تدوین آیین‌نامه جدید برای صندوق‌های قرض‌الحسنه شد. ما تاکنون ۳۵۰۶ صندوق قرض‌الحسنه را شناسایی کرده‌ایم که ۹۶ درصد آنها صندوق‌های کوچک هستند. صندوق‌های کوچک به صندوق‌هایی گفته می‌شود که سرمایه آنها زیر ۲۰۰ میلیون تومان است. در آیین‌نامه جدید، صندوق‌های خرد (با سرمایه تا ۱۰۰ میلیون تومان) و کوچک (تا ۲۰۰ میلیون تومان) از دریافت مجوز معاف شده‌اند. این صندوق‌ها صرفاً موظف هستند هر شش ماه تا یکسال یک گزارشی از فعالیت خود به بانک مرکزی ارائه دهند.
فرزین ادامه داد: تنها ۴ درصد از صندوق‌ها که صندوق‌های متوسط و بزرگ هستند، تحت نظارت بانک مرکزی قرار می‌گیرند. صندوق‌های متوسط، سرمایه‌ای بالاتر از ۲.۵ میلیارد تومان و صندوق‌های بزرگ سرمایه‌ای بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان دارند. این صندوق‌ها باید مجوز دریافت کنند، حسابرسی شوند و تحت نظارت سامانه‌ای قرار گیرند.
وی افزود: آیین‌نامه جدید تدوین و صندوق‌ها شناسایی شده‌اند. جلسات متعددی نیز با مسئولان این صندوق‌ها برگزار شده است و به‌زودی این آیین‌نامه ابلاغ خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی اظهار کرد: اگر این آیین‌نامه به‌خوبی اجرا شود، بانک مرکزی می‌تواند در آینده از طریق شبکه صندوق‌های قرض‌الحسنه، منابعی را به این صندوق‌ها اختصاص دهد تا بتوانند به‌راحتی و به‌صورت هدفمند خانوار‌ها را حمایت کنند.
انتهای پیام/
