گروه بورس و بازارهای مالی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد عطا بهرامی کارشناس و تحلیلگر اقتصادی و بورس در گفت و گو با رادار اقتصاد در پاسخ به این پرسش که به نظر شما ریزش های اخیر بورس ناشی از تنش های نظامی منطقه ای است یا مشکلات ساختاری داخلی اقتصاد ایران، گفت: بورس و بازار سرمایه ایران همزمان از چند موضوع رنج می برد که بخش مهمی از آن ناشی از سیاست های داخلی است و بخشی از آن ناشی از اثرات تنش های سیاسی و منطقه ای است.
وی در این باره خاطر نشان کرد: با توجه به روالی که در بورس ایران طی سال های گذشته شاهد بودیم نمی توان مسائل نظامی و تنش های هفته های اخیر بین ایران و اسرائیل را عامل برهم خوردن بازار سرمایه و بورس عنوان کرد، پس این مشکلات را نباید به گردن اتفاقات خارجی انداخت، چرا که کشورهای طرف منازعه و درگیر نیز بورس دارند اما دچار شرایط بازار ما نشده اند.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی تصریح نمود: با توجه به اینکه بورس کشورهایی که در مسائل تنش های نظامی درگیر بوده اند اما بازار سرمایه آنها ریزش ها و افت هایی شبیه به بازار ما نداشته است این نتیجه حاصل می شود که علت ریزش های بورس دستکاری شدن متغیرهای بنیادی است. بی تردید متغیرهای بنیادی دستکاری شده روی واقعیت‌های بازار سرمایه اثر گذارند و آثار خود را به منفی‌ترین شکل موجود نشان می‌دهند.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی یادآور شد: متاسفانه در طی سال های گذشته بازار چند قیمتی نرخ ارز سود بسیاری از شرکت‌ها را بلعید لذا آثار منفی بازار چند نرخی خود را در بورس نشان داد. وقتی بانک مرکزی صادر کننده را تحت فشار قرار داد تا ارز صادراتی خود را با نرخ پایین تر از بازار آزاد عرضه کند و صادر کننده با تاخیر به امید اینکه نرخ ارز نیمایی بالابرود ارز را عرضه کرد هم بازار ارز تحت فشار منابع ارزی قرار گرفت و هم صادر کننده زیان دیده تمایل خود را برای صادرات و ارز آوری از دست داد.
عطا بهرامی معتقد است: نکته دیگر این است که ارز ترجیحی کالای تولیدی رقبای خارجی را نسبت به کالای تولیدی ارزان تر کرده است، آثار این روند منفی را در بازار و صنعت دارو و نهاده‌های دامی در طول سال های اخیر شاهد بودیم.
وی در این باره توضیح بیشتری داد و گفت: وقتی رقبا کالا را با دلار ارزان وارد کشور می کنند تولیدات داخلی شرکت‌ها غیر اقتصادی می شود این موارد آثار خود را در گزارش سود سالانه نشان داد.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی تصریح نمود: سرکوب نرخ انرژی باعث شده دولت هزینه سنگینی بابت یارانه انرژی بپردازد. به گفته رئیس جمهور ۱۳۰ میلیارد دلار هزینه سوخت بنزین و به همین میزان نیز هزینه یارانه سوخت گازوئیل است یعنی ۲۵۰ هزار میلیارد یارانه صرف بنزین و گازوئیل می‌شود.
عطا بهرامی با انتقاد از سرکوب نرخ انرژی گفت: در همه دنیا بنزین و گازوئیل و سایر حامل های انرژی برای کسب منابع مالی دولت فروخته می شود اما در ایران مساله متفاوت است و کسری های بودجه ای می آفریند که دود تورم زای آن به چشم عموم مردم می رود. وقتی دولت درآمد ندارد نباید یارانه انرژی را از جیب بپردازد، به این خاطر است که دولت برای تامین منابع مالی خود در طول سال های گذشته اوراق فروشی را پیشه کرده است.
کارشناس وتحلیلگر اقتصادی در این باره توضیح داد: دولت های مختلف برای تامین مالی با عناوین مختلف اوراق می فروشند؛ از آن سمت برای ایجاد اشتیاق در مردم برای خرید اوراق راهی به جز افزایش سود اوراق ندارند، یعنی دولتها از جیب دولت بعدی برداشت کرده اند تا هزینه های خود را تامین کنند این روند بورس را به دلیل خروج منابع مالی برای کسب سود بدون ریسک تحت فشار قرار داده است.
عطا بهرامی تاکید کرد: در دو سال اخیر شاهد این وضعیت بودیم، یعنی پول از بورس خارج و وارد بازارهای رقیب و موازی شد. وقتی سود بین ۳۰ تا ۳۷ درصدی آن هم بدون کمترین ریسکی داده می شود مشخص است منابع مالی به جای سرمایه گذاری در بورس به این سمت می روند و این روند به تدریج بورس را تحت فشارهای شدیدی قرار می دهد.
عطا بهرامی کارشناس و تحلیلگر اقتصادی گفت: بسیاری از سیاست های داخلی که بورس را تحت فشار قرار داده و از آن سو زیان های بیشماری بر بدنه اقتصاد وارد کرده باید حذف شوند. تا زمانی که ارز چند نرخی داریم و دولت به سمت تک نرخی کردن ارز و عدم پرداخت یارانه به انرژی در بخش های مختلف نمی رود و راهکاری جز استقراض یا فروش اوراق ندارد نمی توان امیدوار به تغییراتی اساسی در بنیاد اقتصاد بود که به نفع رشد اقتصادی و بهبود سرمایه گذاری در شرکت های مولد تمام شود.
